Tag: Rechtsfilosofie

Het Bijzonder Nummer van dit jaar gaat over concurrentie. Daarbij staat de relatie tussen recht en concurrentie centraal. Op wat voor manieren kan het recht concurrentie stimuleren of juist inperken? Letterlijk betekent concurrentie ‘mededinging, wedijver, met name in het bedrijfsleven’.1 Bij de verhouding tussen recht en concurrentie, zullen velen dan ook direct denken aan regels uit […]
‘Overeenkomsten strekken partijen tot wet.’ Zo luidt, bondig samengevat, de regel van artikel 1374 van het oud BW. Hoewel de wetgever deze regel niet in het huidige BW heeft overgenomen, zou deze daarin niet hebben misstaan. We zijn nog steeds gebonden aan de overeenkomsten die wij met anderen zijn aangegaan – en dus strekken zij […]
In 1945 deed de bekende Amerikaanse rechter Learned Hand een uitspraak die wordt gezien als exemplarisch voor pragmatische rechtsvinding, dat wil zeggen rechtsvinding met een beroep op gevolgen (Markham v. Cabell). Volgens Learned Hand moet bij juridische interpretatie niet de letter, maar het doel van de wet centraal staan. Hij keert zich niet alleen tegen […]
Tijdens de laatste legal theory meetup van De Juridische Argumentatiekliniek bespraken wij de vraag of iemands rechtsfilosofische oriëntatie een goede voorspeller is van iemands opvattingen over taal en betekenis. Gelooft de natuurrechtsaanhanger in universele en tijdloze betekenissen van begrippen? Gaat de rechtspositivist uit van formele betekenisgelding? Hanteert de rechtsrealist het adagium meaning is use? En […]
In 1881 publiceerde de Amerikaanse jurist Oliver Wendell Holmes The Common Law. Op pagina 5 vinden we een passage die een lange carrière heeft gemaakt in de rechtsfilosofie: ‘The life of the law has not been logic: it has been experience. The felt necessities of the time, the prevalent moral and political theo­ries, intuitions of […]
Het beginsel ‘No man shall be permitted to take advantage of his own wrong’ is onderdeel van de Common Law van Engeland. We vinden het beginsel als Latijnse spreuk (commodum ex iniuria sua nemo habere debet) in Sir Edward Coke’s invloedrijke The Institutes of the Laws in England (1628-1644) die de toepassing ervan in enkele […]
Het gelijkheidsbeginsel is een belangrijk fundament van de democratische rechtsstaat. Volgens Aristoteles’ vroege formulering van het gelijkheidsbeginsel moeten gelijke gevallen gelijk worden behandeld naar de mate van gelijkheid. Dat is een mooi adagium, maar het is een formeel adagium: het is ‘leeg’ als je niet weet onder welk normatieve gezichtspunt gevallen gelijk of vergelijkbaar zijn. […]
De oorsprong van de spreuk ‘ius in causa positum’ ligt in een tekst uit de eerste eeuw v.Chr. van de Romeinse jurist Alfenus Varus, opgenomen in de Digesten (D. 9.2.52.2). Daarin beschrijft hij het geval van de eigenaar van een verongelukt slaafje, die hem om advies vroeg tegen wie hij moest procederen. Varus begint zijn […]
Bijna 75 jaar geleden publiceerde de rechtsfilosoof Gustav Radbruch ‘Fünf Minuten Rechtsphilo­sophie’ (1945). In een artikel van slechts twee pagina’s bespreekt Radbruch de belangrijkste rechtsfilosofische stromingen van zijn – en onze – tijd: het Natuurrecht, het Rechtspositivisme en het Rechtsrealisme. Radbruch eindigt in de ‘vijfde minuut’ met zijn bekende analyse van de werking van rechtsbeginselen […]
In de categorie Belangwekkende sauna-discriminatiezaken, bespraken wij van de Juridische Argumentatiekliniek onlangs een mooi voorbeeld van het open texture karakter van het recht – het vermogen van het recht om zich aan te passen aan een veranderende wereld. Een transgender werd geweigerd in de dameskleedkamer en de sauna van een sportschool. De dames in de […]