Rechtsfilosofie

Nudging en de paradox van autonomie

P.C. Westerman

Post thumbnail

Op menig ministerie wordt bepleit sociaal-psychologische kennis in te zetten om de burger effectief in de richting van een bepaald gewenst beleidsdoel te sturen. De vraag is in hoeverre zo’n praktijk, die uitgaat van de beperkte rationaliteit van de mens, verenigbaar is met de autonomie van de burger. Is het niet verstandiger uit te gaan van de beperkte rationaliteit van overheden?

Bijzonder nummer | Autonomie
juli 2017
AA20170582

Nudging: een juridisch relevant fenomeen met rechtsstatelijke impact

A.R.M. Zeilstra

Post thumbnail

De Nederlandse overheid experimenteert met nudging: het aanpassen van keuzearchitectuur om op een voorspelbare manier gedrag te veranderen, zonder opties te verbieden of gebruik te maken van significante financiële prikkels. Momenteel is binnen de juridische wereld weinig aandacht voor dit nieuwe beleidsinstrument. Deze rechtstheoretisch ingestoken bijdrage agendeert nudging als een juridisch relevant fenomeen met fundamentele rechtsstatelijke impact.

Opinie | Opiniërend artikel
april 2022
AA20220290

Onderwijs in rechtsfilosofie

G.C.G.J. van Roermund

Dit tijdschrift heeft mij uitgenodigd wat prikkelende stellingen over het onderwijs in de rechtsfilosofie naar voren te brengen, ontleend aan de Tilburgse ideeën en ervaringen. De bedoeling was dat die dan hartstochtelijk tegengesproken zouden worden. De redactie heeft lang gezocht om iemand te vinden die het er grondig mee oneens was. Maar ik heb begrepen dat iedereen er juist van harte mee instemde. Met des te meer vertrouwen en genoegen, want mede namens al die geraadpleegde collega's en (mag ik hopen) studenten, breng ik daarom het nu volgende in de openbaarheid. Hier zijn een paar inhoudelijke, vervolgens een paar didactische, tenslotte een paar programmatische stellingen.

Perspectief | Perspectiefartikel
juli 1995
AA19950577

Onderwijs in rechtsfilosofie, een reactie

H.G. van der Werf

Reactie op een eerder artikel in Ars Aequi over het vak rechtsfilosofie binnen de rechtenstudie.

Opinie | Reactie/nawoord
november 1995
AA19950860

Over de comeback van het algemeen welzijn als doel van de staat

H.-M.Th.D. ten Napel

Post thumbnail Deze bijdrage signaleert een terugkeer naar een natuurrechtelijke benadering van de staat. Daarin staat het begrip algemeen welzijn centraal, in tegenstelling tot de individuele autonomie die het heersende liberale paradigma kenmerkt. Betoogd wordt dat dit verschil tot uiteenlopende visies op de con­stitu­tio­nele fundamenten van onze staatsinrichting leidt, waaronder de rechtsstaat, mensenrechten en democratie. Ook verklaart het waarom het gezag van de overheid is afgenomen. Over dergelijke zaken behoort het debat te gaan, in plaats van dat in de kiem te smoren.

Verdieping | Verdiepend artikel
december 2025
AA20250837

Over indianen en andere terroristen

A. Soeteman

Post thumbnail In deze amuse wordt aan de hand van een historisch en recent voorbeeld in gegaan op de rechterlijke redenering en de logica die daarbij een belangrijke rol speelt. Er wordt ingegaan op de premissen die leiden tot een logische conclusie waarbij wel van belang is dat de premissen zelf ook geldig zijn.

Opinie | Amuse
januari 2009
AA20090008

Over politiek liberalisme en Sonja

Open brief aan F. Jacobs en C. Maris van Th. Mertens

T.J.M. Mertens

In het kader van de Rode draad 'Recht & Ethiek' verschijnt in de rubriek Mening op regelmatige basis een briefwisseling. De auteurs treden in discussie met elkaar over een ethisch juridisch onderwerp. De vaste auteur in deze briefwisseling is prof.mr. C.W. Maris. Deze maand een brief van dr. T. Mertens die zijn brief tevens richt aan F. Jacobs. In zijn brief gaat dr. T. Mertens in op een eerdere bijdrage van beiden geadresseerde waarbij internationale immigratie aan de orde kwam.

Opinie | Opiniërend artikel | Overig | Rode draad | Recht en ethiek
april 1998
AA19980264

Paul Scholten

J.W.A. Biemans

Dat het werk en de persoon van Paul Scholten nog steeds belangstelling genieten, mag blijken uit twee onlangs verschenen boeken: Paul Scholten. Dorsten naar gerechtigheid onder redactie van T. Slootweg uit 2010 en Recht, beslissing en geweten. Beschouwingen naar aanleiding van Paul Scholten onder redactie van A. Ellian, T. Slootweg & C. Smith uit 2011. Beide uitgaven worden in deze bijdrage besproken.

Literatuur | Boekbespreking
juni 2011
AA20110488

Politiek en Samenleving en de rol van het Recht

J.E. Keman

Opvallend genoeg wordt er in de politicologie weinig aandacht besteed aan de rol van het recht. Dit is des te opmerkelijker als men kan waarnemen dat in de opvattingen van de meeste politi¬cologen over politiek en samenleving de samenhang tussen maatschappelijke conflicten en het bereiken van een werkbare consensus wordt benadrukt. Een aantal van deze omschrijvingen worden kort behandeld en tevens wordt een eigen uitwerking van politiek geïntroduceerd. Hier¬bij spelen drie elementen een rol (bovenindividuele conflicten, de rol van instituties en het over¬heidsbeleid als 'oplossing'). Vanuit deze visie lijkt het mogelijk om vanuit de politicologie de re¬latie tussen politiek, maatschappij en het recht te leggen en te bediscussiëren.

Bijzonder nummer | Rechter en politiek
november 1992
AA19920663

Politieke psychologie bij de terugkeer van de geschiedenis: Ivan Krastev, Stephen Holmes en Anne Applebaum

M.A. Luining

De liberale democratie staat wereldwijd onder druk. De ‘terugkeer van de geschiedenis’ blijkt een existentieel probleem. Zelfs (of juist) als de liberale democratie het enige narratief is, ligt haar teloorgang alsnog op de loer. Deze raadselachtige paradox wordt onder andere met politiekpsychologische overpeinzingen belicht door twee werken: I. Krastev & S. Holmes, Falend Licht. Hoe het Westen de Koude Oorlog won maar de vrede verloor van Ivan Krastev & Stephen Holmes en De schemering van de democratie. Over de verlokkingen van een autoritair systeem van Anne Applebaum.

Literatuur | Boekbespreking
oktober 2021
AA20210952

Prioriteiten voor het rechtssysteem

J.M. Barendrecht

In deze column schrijft de columnist over onderzoeken die zijn gedaan naar behoeften in de samenleving naar recht. Er wordt gekeken welke belangen mensen hebben en op welke rechtsgebieden bepaalde onderwerpen hoog scoren.

Opinie | Column
april 2008
AA20080279

Privacyconcepten voor de 21e eeuw

B.J. Koops

Post thumbnail De ene eeuw is de andere niet. Privacy in de 21e eeuw vergt dan ook mogelijk andere benaderingen dan privacy in de 20e eeuw. Wat betekent privacy in het huidige tijdperk van alomtegenwoordige data en naadloos verknoopte digitale omgevingen? En hoe kun je in het recht een zo algemeen begrip als privacy concretiseren om het hanteerbaar te maken en tegelijk de nodige flexibiliteit van een algemeen concept te behouden?

Bijzonder nummer | Privacy
juli 2019
AA20190532