Metajuridica

Soevereiniteit in eigen kring

A. Soeteman

Post thumbnail

In de 19e eeuw werd in de orthodox protestants-christelijke zuil het leerstuk van de soevereiniteit in eigen kring ontwikkeld. In de eerste helft van de eeuw daarna werd dit leerstuk met name aan de VU verder gefundeerd en uitgewerkt. Maar momenteel horen we er niet zo veel meer over. In het Ars-Aequi-redactioneel uit november 2012 wordt betwijfeld of het beginsel in onze ontzuilde wereld nog wel even relevant is als voorheen. Hebben we nog wat aan het beginsel? In de politieke filosofie, maar ook in het recht? 

Overig | Rode draad | Historische wortels van het recht
februari 2013
AA20130160

Solidariteit en corona: lessen uit het verleden

L. van den Berge

Het algemeen belang vereist soms dat de overheid maatregelen neemt die sommigen met een onevenredig zware last opzadelen. Wie buitenproportioneel getroffen is, heeft soms recht op schadevergoeding, ook al is het overheidshandelen op zichzelf rechtmatig. Aldus luidt althans de strekking van een opmerkelijk arrest van het Hof van Friesland uit 1611. In de coronacrisis komt het goed van pas dat arrest nog eens zorgvuldig te bestuderen.

Blauwe pagina's | Spraakmakende Zaken
februari 2021
AA20210108

Specialisatie in de rechtspraak: argumenten pro en contra, modaliteiten en verbreiding

A.G.M. Böcker

Post thumbnail Nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen en het ontstaan van nieuwe rechtsgebieden leiden geregeld tot pleidooien voor nieuwe specialistische rechtspraakvoorzieningen. Tegenover de verwachte voordelen van specialisatie staan echter mogelijke risico’s en kosten. Discussies over nut en noodzaak van rechterlijke specialisatie zijn vaak nogal normatief getint en gaan vooral over sterke en zichtbare vormen van specialisatie. Meer aandacht voor en empirische informatie over het functioneren en de effecten van ‘zwakkere’ en minder zichtbare vormen van specialisatie is wenselijk.

Verdieping | Verdiepend artikel
november 2023
AA20230841

Specific performance or the remedy of damages?

P.M. Furmston

Comparative law tells us that, in civil law systems, specific performance is regarded as the basic remedy for breach of contract whereas, in common law systems, specific performance is an exceptional remedy and damages are the basic remedy. Comparative law also tells us that this gap is not in practice as stark as it appears in theory since the exceptions on both sides mean that the gap is much less broad in practice. This article considers a particular situation where the English courts appear to review the damages of the appropriate remedy and asks whether civil law systems should give the same or a different answer.

Bijzonder nummer | Anglo-Amerikaans recht
mei 1998
AA19980403

Spiegels voor rechters (Digitaal boek)

Beschouwingen over literatuur en recht

, A.M.P. Gaakeer, M. Goslings, E.A.G. van Ouderaa

Post thumbnail Kan de jurist, en in het bijzonder de rechter, iets leren van literatuur, als daarmee geen vakliteratuur maar romans, poëzie en toneelstukken wordt bedoeld?

9789069169477 - 15-01-2006

Staat van verwarring

Over euthanasie, vergevorderde dementie en het recht op leven

B.C. van Beers

Post thumbnail Mag een arts op grond van een eerder opgestelde euthanasieverklaring het leven van haar diep demente patiënt beëindigen, omdat zij meent dat er sprake is van uitzichtloos, ondraaglijk lijden, zelfs als de inmiddels wilsonbekwaam geworden patiënt zelf expliciet zegt (nog) niet dood te willen? Onlangs beantwoordde de rechtbank Den Haag deze vraag bevestigend. Dit artikel biedt een kritische juridische en rechtsfilosofische analyse van het vonnis.

Opinie | Opiniërend artikel
februari 2020
AA20200141

Staatkundige geschiedenis van ‘Limburg’ 1794-1867

A.M.J.A. Berkvens

Post thumbnail In dit artikel wordt de staatsrechtelijke betekenis an de provincie Limburg voor Nederland beschreven. De geschiedenis van de provincie Limburg zoals wij deze nu kennen is er roerig geweest en Limburg maakt in haar huidige vorm pas sinds 1867 deel uit van het Koninkrijk der Nederlanden. Daarvoor was het zowel een provincie van Nederland als een hertogdom in de Duitse Bond.

Verdieping | Studentartikel
december 2008
AA20080886

Statische en dynamische rechtsfeiten

J.C. Hage

Post thumbnail In deze bijdrage wordt de aandacht van de lezer gevraagd voor een ander aspect van de werking van rechtsregels, namelijk dat sommige regels betrekking hebben op tijdloze relaties tussen feiten, terwijl andere rechtsregels betrekking hebben op de dynamiek van het recht. Dit gegeven vindt zijn weerklank in een onderscheid tussen twee soorten rechtsfeiten waaraan tot nog toe niet of nauwelijks aandacht werd besteed in Nederland, namelijk het onderscheid tussen statische en dynamische rechtsfeiten. In het artikel wordt eerst ingegaan op hoe de werking van regels kan leiden tot nieuwe feiten. Daarna komt het onderscheid aan de orde tussen statische en dynamische rechtsfeiten en – in het verlengde daarvan – tussen statische en dynamische rechtsregels.

Verdieping | Studentartikel
februari 2009
AA20090091

Stel nou dat rechters integer blijken te zijn!

J.E. Soeharno

Post thumbnail Het wantrouwen jegens rechtspraak kent soms rauwe randen. Toch blijkt dit wantrouwen gepaard te gaan met de facto vertrouwen: mensen gaan nog steeds naar de rechter in het vertrouwen dat hun zaak onpartijdig wordt behandeld. Hoe moet deze paradox worden begrepen? En hoe dient de rechtspraak daarmee om te gaan?

Opinie | Amuse
april 2013
AA20130268

Stemmende rechters

J.J.J. Sillen

Post thumbnail

Meervoudige rechterlijke colleges beslissen – net als parlementen - bij meerderheid van stemmen. Anders dan bij parlementaire besluitvorming, wijkt het recht zelden af van de meerderheidsbesluitvormingsregel. De vraag is of besluitvorming bij meerderheid wel zo vanzelfsprekend is voor rechters. Is dat niet zo, dan rijst de vraag of niet vaker van die regel zou moeten worden afgeweken.

Opinie | Amuse
februari 2017
AA20170086

Stenen voor brood

Tweeluik over Romeinsrechtelijk onderwijs

J.A. Ankum

Op 22 september 1992 werd in Amsterdam het congres 'Société internationale pour l'histoire des droits antiquités' gehouden. Professor Zwalve (RUG) gaf daar een lezing over de toekomst van het Romeinsrechtelijk onderwijs. Zijn pleidooi kwam erop neer dat bestudering van het Romeinse recht alleen zin heeft als het gezien wordt in verbinding met het hedendaagse recht en dat het onderwijs in dat vak zich met name op die verbinding moet richten. Deze visie lokte veel reactie uit van onder anderen professor Ankum (UvA). Hij vindt de visie van Zwalve op het Romeinse recht onhoudbaar en is van mening dat sinds in Duitsland in 1900 het Romeinse recht als geldend recht werd afgeschaft, het Romeinse recht uitsluitend volgens de nieuw-humanistische methode bestudeerd kan worden. Deze tegengestelde stellingnames waren voor de redaktie van Ars Aequi aanleiding om beide hoogleraren uit te nodigen de discussie in dit blad voort te zetten.

Perspectief | Perspectiefartikel
juni 1993
AA19930459

Straf(proces)recht de toegevoegde waarde van de spiegel!

J.F. Nijboer bewerkt door P.A.M. Mevis

Internationale straf(proces)rechtelijke rechtsvergelijking wordt vrij algemeen erkend als een belangrijke tak van de strafrechtswetenschappen. Er bestaan specialisten en er is ook een grote groep wetenschappers en practici die zich om uiteenlopende redenen met de vergelijking bezig houden. Net als is het privaatrecht is het mogelijk om rechtsfamilies te onderscheiden. Naar het oordeel van de auteur is het nut van zo'n onderscheiding afhankelijk van het motief of doel van de rechtsvergelijkende exercitie. Voor een grondig inzicht in stelsels en families is het wezenlijk het recht niet te technisch op te vatten, maar oog te hebben voor de (historische) ontwikkeling en de maatschappelijke (economische, sociale, politieke, levensbeschouwelijke) context: recht als integrerend onderdeel van de cultuur. In dit opstel worden uiteenlopende aspecten van de internationale vergelijking van straf- en strafprocesrecht belicht, met gebruikmaking van praktijkvoorbeelden.

Bijzonder nummer | Rechtsvergelijking
mei 1994
AA19940381