Metajuridica

Rechter en politiek in de DDR

G.J.M. van Wissen

In deze bijdrage aan het bijzonder nummer 'Rechter en Politiek' wordt het ideologisch en juridisch kader geschetst waarin de rechter in de vroegere DDR functioneerde. De conclusie is dat de rechter een verlengstuk is geweest van het communistische regime en in die functie een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de instandhouding van de heerschappij van de Sozialistische Einheitspartei Deutschlands (SED), de Oostduitse communistische partij. Vervolgens wordt aangegeven hoe na de Wende tot op zekere hoogte een Selbstreinigung van de rechters heeft plaats gevonden. Het resultaat hiervan is dat een meerderheid van de vroegere DDR-rechters haar functie verder zal kunnen uitoefenen.

Bijzonder nummer | Rechter en politiek
november 1992
AA19920743

Maandbladartikel

Rechter en politiek in de negentiende eeuw

R. Pieterman

Rechter en politiek waren ook in de negentiende eeuw nauw met elkaar verweven. De Nederlandse eenheidsstaat moest zijn bestaansrecht na 1813 onder moeilijke omstandigheden bewijzen. Oude elites trachtten hun autonomie in de rechterlijke organisatie te herstellen. De Koning maakte aanspraak op volledig gezag over het Openbaar Ministerie door het buiten de rechterlijke macht te plaatsen. Na 1848 veranderde het politieke bestel ingrijpend. Dit had ook gevolgen voor de onderlinge verhouding tussen wetgever, rechter en bestuur, zoals blijkt uit de discussies over het legisme en onafhankelijke administratieve rechtspraak. In deze bijdrage zal blijken dat plaats en functie van de rechter ook in de negentiende eeuw op een complexe en dynamische wijze met politieke machtsstrijd en maatschappelijke ontwikkelingen verbonden zijn.

Bijzonder nummer | Rechter en politiek
november 1992
AA19920705

Maandbladartikel

Rechter of wetgever

E.H. Hondius

Ewoud Hondius schrijft over een nieuwe trend: voor gewenste veranderingen in het recht wordt niet steeds een beroep op de wetgever gedaan. Sommige veranderingen kunnen via de rechter worden bewerkstelligd.

Opinie | Column
mei 2013
AA20130371

Maandbladartikel

Rechters in oorlogstijd

N.J.H. Huls

Post thumbnail In dit rechtssociologische artikel wordt eerst een beschrijving gegeven van de inhoud van de film 'Judgment at Nuremberg' waarin de vervolging van vier rechters van Nazi-Duitsland centraal staat. Volgens Huls is de film een belangrijke spiegel als er gekeken moet worden naar de huidige berechting van oorlogsmisdadigers. De auteur maakt tevens een vergelijking met de Nederlandse vreemdelingenrechtspraak en constateert dat er sinds 11 september 2001 een verslapping van de democratische waarborgen hierbij is.

Verdieping | Studentartikel
mei 2009
AA20090333

Maandbladartikel

Rechters: het zijn net(te) mensen

B. Groothoff, K. Heidary

Ook rechters zijn vatbaar voor mentale valkuilen in het besluitvormingsproces, zo is opnieuw bevestigd in recent onderzoek. Hoewel het voorkomen van deze – vaak onbewuste – processen vrijwel onmogelijk is, bepleiten de auteurs in dit redactioneel dat nieuwe inzichten bijdragen aan de herkenning van mogelijke valkuilen, teneinde ongelijkheden in (strafrechtelijke) besluitvorming te ondervangen.

Opinie | Redactioneel
maart 2024
AA20240195

Maandbladartikel

Rechtmatigheid en behoorlijkheid

P. Rijpkema

In deze amuse wordt door de auteur in gegaan op de verhouding tussen de toetsingsnorm (behoorlijkheid) die de 25-jarige Nationale ombudsman hanteert bij haar oordeel en de rechtmatigheidstoetsing.

Opinie | Amuse
december 2007
AA20070931

Maandbladartikel

Rechtsbeginselen en de morele eenheid van het recht

Dworkins constructivisme

K. Raes

Artikel behorend bij het bijzonder nummer over rechtsbeginselen waarin de verschillen tussen regels en beginselen centraal staan. In het artikel wordt ingegaan op de collisie van regels of beginselen, de visie van Dworkin op integer recht, juridisch constructivisme en rechtsbeginselen als optimaliseringsgeboden.

Bijzonder nummer | Rechtsbeginselen
oktober 1991
AA19910773

Maandbladartikel

Rechtsbeginselen en natuurrecht

D.H.M. Meuwissen

Het is de bedoeling in deze bijdrage iets op te merken over rechtsbeginselen vanuit natuurrechtelijk gezichtspunt. De structuur van het betoog — bestaande uit een vijftal paragrafen — is de volgende. Eerst wordt iets gezegd over de betekenis van 'natuurrechtelijk'. Vervolgens komt in een voorlopige analyse de betekenis van het begrip rechtsbeginsel ter sprake. Tenslotte komen structuur en inhoud van rechtsbeginselen aan de orde, waarbij tevens wordt ingegaan op de vragen welke door de redactie aan de auteurs zijn gesteld. Het artikel wordt afgesloten met een korte literatuuraantekening.

Bijzonder nummer | Rechtsbeginselen
oktober 1991
AA19910730

Maandbladartikel

Rechtsbeginselen en rechtspositivisme

P.W Brouwer

Artikel over hoe rechtsbeginselen spelen bij rechtspositivisme. In het artikel wordt daarbij met name ingegaan op de overeenkomsten en verschillen die bestaan tussen rechtsregels en rechtsbeginselen.

Bijzonder nummer | Rechtsbeginselen
oktober 1991
AA19910757

Maandbladartikel

Rechtsbronnen en rechtssysteem (Digitaal boek)

E. Poortinga

Post thumbnail Een eerste verkenning van het recht in Nederland dat inzicht geeft in het recht als systeem.

9789069164137 - 01-08-2001

Digitale uitgaven

Rechtscultuur en rechtsvergelijking in het constitutionele domein

M. Adams

Post thumbnail Inzicht in de werking en betekenis van het constitutionele recht kan niet alleen via de tekst van, bijvoorbeeld, een grondwet worden verklaard. Dergelijk inzicht ontstaat vooral door het constitutionele recht te bestuderen in samenhang met en de institutionele én culturele context waarin het is ingebed. Zeker voor de rechtsvergelijker is het ontrafelen van die context niet vanzelfsprekend. Over wat daarvoor nodig is gaat deze bijdrage.

Bijzonder nummer | Reizen naar Recht
juli 2024
AA20240626

Maandbladartikel

Rechtseconomie voor rechtenstudenten

P.T.J. Wolters

Post thumbnail Rechtseconomie heeft veel te bieden, ook voor rechtenstudenten die maling hebben aan interdisciplinariteit en slechts geïnteresseerd zijn in het positieve recht. Zij stelt hen in staat om het positieve recht scherper te analyseren, maar ook om beter te begrijpen waarom het recht zich op een bepaalde manier ontwikkelt.

Perspectief | Perspectiefartikel
maart 2020
AA20200293

Maandbladartikel