Rechter en politiek in de negentiende eeuw

Rechter en politiek waren ook in de negentiende eeuw nauw met elkaar verweven. De Nederlandse eenheidsstaat moest zijn bestaansrecht na 1813 onder moeilijke omstandigheden bewijzen. Oude elites trachtten hun autonomie in de rechterlijke organisatie te herstellen. De Koning maakte aanspraak op volledig gezag over het Openbaar Ministerie door het buiten de rechterlijke macht te plaatsen. Na 1848 veranderde het politieke bestel ingrijpend. Dit had ook gevolgen voor de onderlinge verhouding tussen wetgever, rechter en bestuur, zoals blijkt uit de discussies over het legisme en onafhankelijke administratieve rechtspraak. In deze bijdrage zal blijken dat plaats en functie van de rechter ook in de negentiende eeuw op een complexe en dynamische wijze met politieke machtsstrijd en maatschappelijke ontwikkelingen verbonden zijn.